Welkom bij de veertiende editie van de V-Europe nieuwsbrief. De nieuwsbrief van deze week is geschreven door mr. Nicolas Estienne, advocaat van vele burgerlijke partijen tijdens dit proces als lid van het verdedigingsteam van V-Europe.

De hoorzittingen van slachtoffers en nabestaanden werden de afgelopen week voor het Hof van Assisen voortgezet en waren zeer ontroerend en van grote intensiteit en waardigheid. De Voorzitster verwelkomde iedereen die was opgeroepen om te getuigen met grote empathie en respect. Wat betreft de juryleden (ze zijn nog steeds 31), ze volgden de hoorzittingen met alle aandacht die nodig was, sommigen van hen konden soms hun tranen niet bedwingen.

Alle beklaagden, inclusief Salah ADBESLAM, woonden de hoorzittingen bij, behalve Bilal EL MAKHOUKI die op 15 en 16 maart wegens ziekte afwezig was (gewettigd door een medische verklaring).

Wilt u deze nieuwsbrief per e-mail ontvangen? Aarzel niet om een e-mail te sturen naar Florian Jehin: florian.jehin@v-europe.org.

Inhoud

• Maandag 13 maart - Donderdag 16 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

Maandag 13 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

Bij aanvang van de hoorzitting heeft de raadspersoon van een van de beklaagden het vonnis meegedeeld dat diezelfde ochtend werd uitgesproken door het hof van beroep van Brussel in het kader van het kort geding tussen bepaalde beklaagden en de Belgische Staat over de kwestie van doorzoekingen waaraan zij zijn onderworpen tijdens hun overplaatsingen van de gevangenis van Haren naar Justitia.

Het hof van beroep stelt op het eerste gezicht vast dat de kniebuigingen die aan de beklaagden zijn opgelegd tijdens de fouilleringen door de politie ter gelegenheid van hun overbrenging, geen wettelijke basis hebben en beveelt de Belgische Staat om een einde te maken aan deze praktijk, op straffe van een dwangsom vanaf de dag van betekening van het vonnis door een gerechtsdeurwaarder.

Sommigen mogen terecht worden bewogen dat het Hof van Beroep het aldus eens was met de beklaagden. Dit neemt niet weg dat de zeer juridisch gemotiveerde beslissing het mogelijk zou moeten maken om meer sereniteit te herstellen in het kader van de lopende debatten voor het Hof van Assisen en, hopelijk, om de beklaagden aan te moedigen meer mee te werken tijdens hun verhoren. Er zal ook moeten worden nagegaan hoe de Minister van Justitie concreet gevolg zal geven aan deze beslissing, aangezien de beklaagden hebben bevestigd dat ze na 13 maart nog steeds aan kniebuigingen werden onderworpen.

De getuigenissen van deze dag zijn samengevat in dit artikel in de krant Le Soir (FR) en in Bruzz (NL).

De eerste getuige die aan de balie verscheen, was Mevrouw Katarina VIKTORSSON, dochter van mevrouw Berit VIKTORSSON, overleden in Zaventem. Mevr. Katarina VIKTORSSON was erg ontroerd tijdens haar getuigenis.

Ze begon met te herinneren hoezeer ze een hechte band met haar moeder had. Op 19 maart 2016 kwam de moeder van Katarina naar België om de 50ste verjaardag te vieren van haar nicht Tina, waar Katarina als au pair had gewerkt. Berit had haar vlucht terug naar Zweden op 22 maart vroeg in de ochtend.

Katarina legde uit dat we op de bewakingsvideo's haar moeder naar de terminals zien gaan omdat ze absoluut haar instapkaart in papieren versie wilde afdrukken, ondanks dat ze die op haar telefoon had. Ze wordt dan gezien rennend om zichzelf te redden. Het blijkt dat ze daadwerkelijk naast de tweede zelfmoordterrorist rent en een paar seconden later zien we een vuurbal, dan gaar het signaal verloren.

Pas enkele dagen na de aanslagen (zaterdag) kreeg Katarina de bevestiging dat haar moeder was overleden. De keuringsarts van het Leuvense ziekenhuis bevestigde haar dat haar moeder op slag dood was, dat ze niet had geleden, omdat ze geen rook in haar longen had. Ze besloot het lichaam van haar moeder te zien. We zagen alleen haar handen en armen, haar hoofd was verbonden omdat ze, volgens de woorden van de lijkschouwer, "een projectiel in de schedel had gekregen".

Vandaag voelt Katarina zich gemengd tussen "een gebroken vrouw" en "een krijgster". Ze schommelt tussen woede en verdriet. Al bijna 7 jaar leeft ze niet meer, ze overleeft, alleen dankzij haar kinderen. Katarina beëindigde haar getuigenis met een brief geschreven door de lerares van haar oudste zoon, waarmee het sinds 2022 steeds slechter gaat. De lerares legt uit dat Gabriël niet alleen zijn oma heeft verloren, maar ook zijn onschuld heeft verloren, dat hij nog steeds abnormaal verdrietig is en sneller volwassen is geworden dan hij zou moeten, vooral omdat hij voor zijn kleine broer moest zorgen toen zijn moeder er de kracht niet voor had... Deze aangrijpende getuigenis werd gerapporteerd door RTBF (FR) en Proximus News (NL).

De ochtend ging verder met het horen van de Heer Pierre-Yves DESAIVE. Hij legde uit dat het al snel onrechtatig aanvoelde om te klagen omdat hij niet fysiek gewond was geraakt op het vliegveld, en dat hij "overlevingsschuld" ontwikkelde. Hij investeert veel in de pers, vooral met de andere slachtoffers, om dit gevoel van onrechtmatigheid enigszins in te vullen. De RTBF (FR) heeft met name een verslag opgesteld over de voorbereiding van deze getuigenis. Ook RTBF (FR) en 7sur7 (FR) namen deze getuigenis op.

De middag begon met de getuigenis van Mevrouw Valérie MBOKANGA die 10 jaar in een snackbar op de luchthaven had gewerkt. Op de dag van de explosie werkte ze in de zaal. Ze werd niet fysiek gewond, maar wat in haar gedachten overblijft is slechts een "oorlogsveld". Nadat ze tijdens het onderzoek met de politie had gesproken, hoorde ze dat ze kort voor de dubbele explosie de terroristen had bediend en ze met de "man met de hoed" (ABRINI), die op dat moment aan de telefoon was, had gesproken. Ze had niets bijzonders opgemerkt: voor haar waren het drie toeristen. 7sur7 (FR) hervatte zijn getuigenis.

Het was toen Mevrouw Mbelenge GBAKO die door de rechtbank werd gehoord. Ze was assistent-manager bij Exki op de luchthaven. Ze werd niet lichamelijk gewond, maar blijft psychisch diep getekend. Vandaag vergeeft ze de terroristen omdat ze vooruit wil en niet langer in angst wil leven.

De middag ging verder met het horen van het koppel JANSSENS – DE BACKER. Op het moment van de explosie was het stel al door de veiligheidscontroles heen en bevonden zich dus niet meer in de vertrekhal. Mevrouw JANSSENS zag bebloede mensen voor haar passeren en ze zat als verlamd op een bankje verder te ontbijten. Ze voelde zich buiten de realiteit, "alsof het een film was".

Zelfs vandaag wordt ze verpletterd door het schuldgevoel dat ze niets heeft gedaan om anderen te helpen. Ze benadrukte de aanzienlijke impact van de aanval op haar gezinsleven omdat ze zichzelf niet langer beschouwt als een goede moeder voor haar kinderen of een goede echtgenote. Ze durft zichzelf geen slachtoffer te noemen terwijl ze gewoon verlamd op een bankje zat. Ze kan niet meer eten omdat ze bij elke hap zichzelf op deze bank ziet zitten, etend en niets doend ("Ik walg ervan"). Ze moet dus gevoed worden met een sonde.

Mevrouw JANSSENS deed een euthanasieverzoek "dat tot haar grote spijt werd afgewezen". Als ze vandaag nog leeft, is het alleen voor haar man en kinderen. Ze zou dankbaar moeten zijn dat ze nog leeft, maar dat is ze niet. Volgens haar zitten sommige beklaagden in een cel, maar zijn ze daar uit eigen keuze. Wat haar betreft, ze "voelt zich gevangen, tegen haar wil, in het leven".

De laatste getuige van de dag was de Heer Alphonse YOULA, die werkte bij de bagagebeveiliging op de luchthaven. Hij werd niet fysiek verwond, maar hielp verschillende gewonde slachtoffers. 

Vandaag blijft hij achtervolgd door wat er is gebeurd. Hij geeft zichzelf de schuld dat hij niet meer mensen heeft gered. Hij slaapt slecht, heeft nachtmerries en huilt regelmatig. Hij sloot zich af van de wereld, zonder vrienden, zonder familie. Hij heeft een gevoel van wantrouwen tegen absoluut iedereen.

Dinsdag 14 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

Deze dag werd gemeld door Bruzz (NL).

De dag begon met het horen van Mevrouw Sylvie INGELS die aanwezig was in Zaventem met haar man, Abdallah, terug uit Thailand. Ze had het vliegveld verlaten, maar keerde terug naar de vertrekhal om naar het toilet te gaan. De ontploffing van de eerste bom vond plaats achter haar, toen ze uit het toilet kwam. De tweede bom ontplofte toen voor haar neus. Ze dacht dat ze ging sterven maar kon toen opstaan en naar buiten gaan om haar man te zoeken en ze reden naar huis.

Mevr. INGELS heeft veel gezondheidsproblemen door haar psychisch trauma. Voor haar hebben de terroristen haar niet fysiek vermoord, maar ze hebben haar psychologisch vernietigd, evenals haar hele familie. Ze leeft niet meer en probeert te overleven. De media La Libre (FR) en HLN (NL) beschreven deze getuigenis.

De Voorzitster riep vervolgens de herinnering op aan Jingquan DENG, die stierf in Zaventem en wiens ouders helaas niet uit China konden komen om te komen getuigen op het proces.

De ochtend ging verder met het verhoor van Mevrouw Orphée VAN DEN BUSSCHE, het eerste slachtoffer dat getuigde voor de aanslag in Maalbeek waarbij ze ernstig gewond raakte (waaronder brandwonden in het gezicht en zeer invaliderende gehoorschade).

Orphée was een jonge moeder en had net een kapsalon geopend. Ze heeft weinig herinneringen aan de explosie: "Mijn hoofd en mijn lichaam bewaren me van dit moment". Toen ze thuiskwam, herkende haar 2-jarige zoon haar niet omdat ze overal verband om haar hoofd had. Verwijzend naar haar tinnitus benadrukt ze: "Ik heb hier geen respijt van". Ze geeft ook aan dat ze vanwege haar gehoorbeschadiging niet langer kan duiken, wat een passie voor haar was ("Het is gewoon magisch duiken"): "Het is het enige dat terroristen in mij konden breken".

Orphée legt vervolgens uit dat het moeilijk voor haar is om haar legitimiteit om te leven te accepteren. Na de angst nestelde zich ook woede in haar. Meer dan tegen terroristen, heeft zij deze woede eerder gericht op medische onderzoeken en de te nemen stappen voor behandeling en schadevergoeding. Ze zegt dat ze liever een arm of een been had verloren omdat het makkelijker was geweest om je te verantwoorden tegenover de doktoren van de verzekeringsmaatschappijen “die een pen naar je gooien om te kijken of je die kunt oppakken”. Ze beschrijft haar staat van hypervigilantie, haar constante vermoeidheid, haar angst voor lawaai en menigten: "De vijand is onzichtbaar".

Orphée moest uiteindelijk haar kapsalon sluiten, met schulden, en haar baan "nu is om moeder te zijn". Voor haar: 'Iedereen denkt dat het goed met me gaat. Maar dit is het Wonder Woman-kostuum, voor het gezin, de kinderen, de anderen. 'S Avonds vind ik de schemering terug, alles wat eng is ".

Aan het einde van haar getuigenis verklaarde Orphée dat ze de terroristen niet had vergeven omdat "God alleen genadig is en ik niet probeer hun daden te begrijpen". Ze wijst erop dat ze niet hebben gewonnen omdat er een grote saamhorigheid is tussen de slachtoffers. Ze hoopt dat het vonnis van deze zaak, als voorbeeld zal kunnen dienen. RTBF (FR) en VRT (NL) maakten melding van deze getuigenis.

Het was toen Mevrouw Kaddouj RIFFI die naar de balie werd geroepen. Ze werkte op het vliegveld als bewaker op het moment van de aanval en kon verschillende mensen helpen evacueren naar de tarmac. Ze ging na een paar dagen weer aan het werk op de luchthaven, maar zakte toen psychisch in elkaar en kon haar professionele activiteit nooit meer hervatten, aangezien haar gezondheidstoestand sterk verslechterde als gevolg van het opgelopen trauma: "Vandaag vegeteer ik in mijn stoel. Ik kan niet meer in een bed slapen. Op de bruiloft van mijn dochter was ik erbij als een Boeddha." Haar grote leed is dat ze haar dochters niet meer kan helpen wanneer ze haar nodig hebben: “Ik heb mijn dochters laten lijden”. La Libre (FR) nam deze getuigenis over.

Aan het begin van de middag ging de rechtbank over tot het verhoor van Mevrouw Valérie VERVOORT, die met haar baby van 5 maanden op de luchthaven aanwezig was en dicht bij de tweede explosie was. Naast haar gehoorbeschadiging zijn het vooral haar psychische gevolgen die "een voor de eeuwigheid gegraveerd litteken" blijven, waarbij het trauma alomtegenwoordig in haar is. Paris Match (FR) rapporteerde deze getuigenis.

De Heer Youssef SOLHI, vergezeld van zijn vrouw Mevrouw Corinne ROUSSEAU, kon vervolgens worden gehoord.

Hij was coach van een jeugdvoetbalteam in Eupen dat voor een toernooi naar Barcelona zou gaan. De teamleden zouden rond 8.00 uur verzamelen voor het grote bord in de vertrekhal van de luchthaven.

Na de explosies ging hij eerst schuilen, maar daarna keerde hij terug naar het vliegveld om verschillende mensen te helpen, terwijl hij zich zorgen maakte over "zijn kinderen" omdat hij niet wist waar ze waren (geen van hen werd fysiek gewond).

Zijn vrouw, van haar kant, drukte de grote schuld uit die nog steeds in haar man leeft: “Waarom zijn de anderen dood en ik niet? ". Hun getuigenis werd gerapporteerd door La Libre (FR).

De dag eindigde met het horen van Mevrouw Marie LAMBLIN, de zus van Claire LAMBLIN die aanwezig was op de luchthaven in de aankomsthal en die ook nog steeds veel psychisch lijdt onder de gebeurtenissen.

Woensdag 15 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

Deze getuigenisdag werd samengevat door Bruzz (NL).

De dag begon met het horen van Mevrouw Nathalie DEXPERT die zich op het aankomstniveau bevond op het moment van de explosies. Nadat de deuren van de bagageafhaalruimte waren gesloten, sprak ze haar angst uit dat de terroristen zouden binnenkomen en iedereen met automatische wapens zouden doden, zoals het geval was op 13 november 2015 in de Bataclan. Ze lijdt aan een plafondfobie omdat ze veel elementen uit de plafonds van de luchthaven heeft zien vallen. Sindsdien heeft ze verschillende TOCs gehad. Vooral de dag na de aanval begon ze zich bewust te worden van het psychologische trauma dat ze had opgelopen: de angst verspreidde zich door haar lichaam en ze huilde veel ("Die dag, dat was het begin van het einde van wie ik eerder was" ).

Nathalie sprak ook over de verwoestende gevolgen van de aanval op haar kinderen, terwijl ze verklaarde: "Ik schaam me om in deze toestand te zijn terwijl ik niet op de eerste verdieping was, dat ik niet stierf of lichamelijk gewond raakte". Voor haar is "Zaventem er altijd, met ups en downs".

Wat betreft het huidige proces, het is "een hevige beproeving om te doorstaan", maar die haar zal helpen vooruit te komen, om de controle over haar leven terug te krijgen: "De beschuldigden zullen nooit winnen". Haar getuigenis werd overgenomen door 7sur7 (FR) en HLN (NL).

Het was toen aan de familie van Fabienne VANSTEENKISTE, die overleed op het vliegveld waar ze aan het werk was bij de check-in, die naar de getuigenbank werd geroepen en daar bijna een uur lang getuigde.

Haar moeder, Mevrouw Jeannine LUYPAERT, sprak over de extreme angst die zij en de andere leden van de familie hadden bij de aankondiging van de aanval, evenals het eindeloos wachten op bevestiging, 3 dagen later, van de dood van Fabienne. Ze deed ook verslag van de immense leegte die de verdwijning van haar dochter had achtergelaten, terwijl ze haar geluk, om een verenigd gezin te hebben, benadrukte.

Mevrouw Jesca VAN CALSTER en Meneer Laurens VAN CALSTER, dochter en zoon van Fabienne, prezen hun moeder, die een “geweldige grootmoeder” was, een superaardige, zorgzame persoon die anderen veel hielp. Voor Jesca kunnen terroristen “naar de hel gaan. Ik vergeef ze niet. Als ze denken dat ze gewonnen hebben, zitten ze er ver naast. Onze liefde, ons familiegevoel, is sterker dan hun egoïsme.”

De heer Thomas SAVARY, echtgenoot van Jesca VAN CALSTER, benadrukte op zijn beurt het trauma van zijn dochter, die een zeer hechte band had met haar grootmoeder Fabienne. Hij presenteerde aan de rechtbank een masker gemaakt in het kader van beeldende therapie en gedecoreerd door zijn dochter, waarop ze "Super Moeke" schreef ter nagedachtenis aan haar grootmoeder, maar waarin ze de woorden schreef die haar lijden beschrijven: " verdrietig", "gevoelig", "angst" en "gestrest". Wat de beklaagden betreft, hoopt Thomas dat ze schuldig worden bevonden en dat we nooit meer over ze spreken, dat we ze vergeten, want degenen over wie moet worden gesproken en die niet mogen worden vergeten, zijn de slachtoffers, overlevenden, redders.

Mevr. Zora VANSTEENKISTE, schoondochter van Fabienne, benadrukte op haar beurt de ontsteltenis die ze voelde bij de aankondiging van de aanslag en de dood van Fabienne, die een steunpilaar van de familie was ("Ik wist niet wat te zeggen, wat te doen. Het was heel moeilijk om het hele gezin te zien lijden ".

Wat betreft de heer Philippe VANSTEENKISTE, broer van Fabienne, hij herinnerde er met name aan dat we niet alle slachtoffers mogen vergeten die niet komen getuigen voor het Hof van Assisen: "Het is niet uit gebrek aan moed, maar het is omdat ze in overlevingsmodus verkeren. Hij zette de 4 pijlers uiteen die hij ziet voor slachtoffers, overlevenden: waardigheid, herinnering, waarheid en gerechtigheid. Hij verduidelijkte dat het doel van Daesh en terroristische acties is om ons te laten lijden en hij betreurt dat we in het lijden op de een of andere manier vast komen te zitten.

Philippe zei ook: “Mensen hebben medelijden met ons, maar dat is een vergissing. We proberen onszelf weer op te bouwen om de samenleving zo goed mogelijk te reïntegreren. Het is het mooiste gebaar dat we kunnen maken tegen terrorisme." Hij benadrukte verder dat als er geen verzoek om vergeving is van de beklaagden, het moeilijk is om hen te vergeven.

De getuigenis van de familie Vansteenkiste werd overgenomen door RTBF (FR) en Proximus News (NL).

De ochtend werd afgesloten met het horen van Mevrouw Maryse MASSET, een MIVB-personeelslid, die zich in het metrostation Kunst-Wet bevond toen de explosie plaatsvond in Maalbeek. Ze ging meteen naar de uitgang van het station van Maalbeek en het visioen van de vele slachtoffers die door de hulpdiensten werden geëvacueerd, achtervolgt haar nog steeds. Ze voelt ook een groot schuldgevoel, vooral met betrekking tot haar kinderen, omdat ze door de aanslag, in haar woorden, een "onwaardige moeder is geworden die zichzelf opsloot in haar bubbel". Moustique (FR) nam deze getuigenis over.

De middag begon met de getuigenis van Mevrouw Cindy BUELENS, die de metro bestuurde die in de tegenovergestelde richting reed van de trein die in Maalbeek ontplofte. Ze legde uit dat ze vertrok vanuit het station Kunst-Wet toen ze in de verte het station van Maalbeek zag en de koplampen van de trein daar stilstonden. En toen hoorde ze een enorm geluid en ze kon niets meer voor zich kon zien. Hoewel de stroom werd onderbroken door de ontploffing, bleef haar metro doorrijden om ongeveer tot op 30 meter van het station van Maalbeek te naderen. Ze zag mensen en lichamen op de sporen. Ze dacht meteen aan een aanslag en paste meteen de veiligheidsinstructies toe om de passagiers te voet uit haar metrotrein naar Kunst-Wet te evacueren. 

Cindy beschreef de zeer significante psychologische gevolgen die zij heeft: “Ik werd een zombie. Het voelt alsof ons leven ons is afgenomen."

Het was toen een volledig verwoeste man die kwam getuigen: de Heer Christian DELHASSE, machinist van de metro die ontplofte in Maalbeek. Hij die al meer dan 30 jaar metrobestuurder was en de dag na de aanslagen weer aan het werk ging, hij die "solide van uiterlijk" was, ging 2 jaar later kapot, "solide en diep". Christian traceerde tot in detail alles wat hij kon doen in de minuten na de explosie. Hij liet de inzittenden van het eerste rijtuig door een raam evacueren en begeleidde hen naar de roltrap die naar de uitgang leidde; Toen hij zag dat het tweede rijtuig was "vernietigd", ging hij naar het derde rijtuig om de passagiers via de andere uitgang te evacueren, zodat ze niet voor het tweede rijtuig hoefden te passeren; hij stapte toen in dit tweede rijtuig waar hij "niet wist waar hij moest beginnen". Hij hielp met name een moeder om haar baby te vinden. Ondanks de ongelooflijke moed die hij heeft getoond, blijft Christian kapot van schuldgevoelens omdat voor hem de conducteur van een metro verantwoordelijk is voor de veiligheid van zijn passagiers.

De Voorzitster herinnerde hem eraan dat hij zichzelf absoluut niets te verwijten had, dat hij geen pilootfout had gemaakt. Feit blijft dat het leven voor Christian geen zin meer heeft en hij niet meer wil leven. SudInfo (FR) nam deze getuigenis over.

Aan het einde van deze bijzonder zware dag kon het Hof opnieuw de Heer Louis VANARDOIS horen, vergezeld van zijn moeder, Mevrouw Marie-Hélène POTTIER. Louis VANARDOIS was de metgezel van My ATLEGRIM, een 30-jarige Zweedse vrouw die stierf in Maalbeek.

Hij deelde het 'zeer moeizame' rouwproces dat hij doormaakte met eerst een fase van ontkenning en vermijding, daarna een zeer moeilijke fase van wederopbouw waarin hij vanwege PTSS twee keer in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Hij zei in het bijzonder: “De terroristen hebben mijn dierbaarste persoon ontvoerd. Maar ik weiger dat ze mijn leven, mijn psychologie, mijn filosofie ontvoeren. Mijn doel is niet om te vergeten, maar om mezelf aan mezelf te wijden. Ik weiger opnieuw verlamd te raken, in de greep van terreur te leven.” Deze getuigenis werd gemeld door RTL (FR).

Donderdag 16 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

Deze getuigenisdag werd samengevat door Bruzz (NL).

De dag begon met de getuigenis van de Heren Pierre BASTIN en Eric BASTIN. Dit zijn de vader en broer van juffrouw Aline BASTIN, overleden in de metro van Maalbeek.

De vader van Aline begon met het voorlezen van een mooi gedicht van Prévert. Hij noemde toen het laatste telefoongesprek tussen Aline en haar moeder, dat de dag voor de aanslagen om 21.00 uur plaatsvond: Haar moeder had tegen haar gezegd "morgen zul je heel gelukkig zijn, maak je mooi en tot morgen" omdat Aline op 22 maart 2016 om 12.00 uur de koopakte van haar appartement moest ondertekenen.

Er gingen enkele dagen voorbij tussen de explosie en het moment waarop de familie de bevestiging van de dood van Aline ontving: "We leefden niet meer, we waren als robots. Wat een pijn om het niet te weten, we bleven sterk, maar we wisten niet hoe. We voelden ons alsof we op een zeepachtig bord zaten. Onze rede vertelde ons dat er geen reden meer was om te hopen, maar ons hart vertelde ons het tegenovergestelde. Het was vreselijk om te wachten, om weer te wachten, als we niet veel hoop meer hadden. Waar ben je Aline? ".

Pierre BASTIN beëindigde zijn getuigenis door te verduidelijken: "Volgende week zal ik voor het 7e jaar op rij in Maalbeek aan de herdenking deelnemen. Je nam het leven van mijn dochter en verwoestte bijna dat van mij en mijn vrouw. Maar je zult mijn haat niet hebben. Ik ben er trots op dat u wordt verdedigd door grote advocaten en beoordeeld door een onpartijdige jury, zoals bepaald door de rechtsstaat, de rechtsstaat die u wilde vernietigen. Sterker nog, ik heb medelijden met je. Je zult mijn haat niet hebben, maar je zult ook niet mijn vergeving hebben. Ik weet niet eens of vergeving je interesseert. U heeft dit jaar alleen gesproken over de voorwaarden van uw transfers. Jullie zijn een groep, gebonden door sterke banden van vriendschap en ideologie. Aan het einde van deze beproeving zal de onzichtbare draad die ons verbindt voor altijd verbroken worden. Jij en ik delen dezelfde menselijke natuur. Je bent even oud als Aline (als ze nog leefde). Dus ik zou je vader kunnen zijn. Dus ik ga je het beste wensen dat je kon overkomen, om te begrijpen door welk mechanisme je hiertoe had kunnen komen, want alleen dat zal je bevrijden."

Wat betreft Eric BASTIN, de oudere broer van Aline, hij uitte de woede die hij voelt jegens bepaalde politici, die direct of indirect hebben gewerkt aan de terugkeer van Osama ATAR. Hoe is het mogelijk om “zo dom te zijn geweest, zoveel nederigheid te hebben ontbroken. » Het is ook diep triest en misselijkmakend om te zien hoe de slachtoffers van terrorisme door de Belgische staat in de steek zijn gelaten, zonder hulp zijn achtergelaten en gedwongen zijn te worstelen in de strijd om schadevergoeding met verzekeringen.

De Voorzitster kon ook de gezamenlijke hoorzitting van de ouders van Aline voorlezen omdat de moeder niet aanwezig was. Tijdens deze hoorzitting zei de moeder van Aline: "Ik ben verdoofd in mijn pijn". RTBF (FR), Le Soir (FR) en Proximus News (NL) deden verslag van deze getuigenis.

De ochtend ging verder met de getuigenis van de familie van de Heer Yves CIYOMBO, een jonge man van Congolese afkomst die stierf in Maalbeek. Yves was het oudste kind uit een gezin van 5 kinderen. Voor de aanslagen woonden de ouders van Yves en zijn zus in Congo. Hij was een voorbeeld voor zijn broers en zus, zowel voor zijn studie als voor hun opvoeding. Hij leerde hen hoe belangrijk het is om het leven serieus te nemen: “Yves had het gevoel altijd voor iedereen te willen zorgen". Op 23-jarige leeftijd was Yves - die in België was komen studeren - al getrouwd en had een kind. Parallel aan zijn gezinsleven zorgde hij ook voor zijn broer die op de universiteit van Bergen zat.

De zus van Yves, Ornella, beschreef de weken na de dood van haar broer als volgt: “Toen we het nieuws hoorden, at mijn moeder niet meer. Ik hoorde dat mijn vader had geprobeerd naar de elektriciteitscabine te gaan om zichzelf te elektrocuteren omdat de pijn zo hevig was. Ik moest mijn ouders alleen beheren toen ik nog maar 13 jaar oud was. Ze wilden niet eten of drinken. Ik kon niet naar België komen voor de begrafenis. Ik bleef alleen achter in Congo, alleen, zonder mijn ouders, zonder mijn broers. Ik heb mijn gevoelens altijd verborgen gehouden. Vandaag is de eerste keer dat ze me zien huilen. Ik wilde ze mijn kracht laten zien. Ik wilde sterk blijven voor hen. Mijn ouders zijn erg veranderd. Mijn moeder heeft niet meer de vreugde die ze vroeger had. Ze dwingen zichzelf te doen alsof ze gelukkig zijn omdat ze nog 4 kinderen en kleinkinderen hebben, maar Yves was de drijvende kracht achter dit gezin. »

Daarna is het woord aan de ouders van Yves:

• De moeder: “Ik lijd mijn hele leven, mijn leven is geëindigd sinds 22 maart 2016”.
• De vader: “Ze zijn er, ze kunnen ons zien en horen, maar Yves, wij kunnen hem niet meer zien en horen. Ik vertelde mijn vrouw dat we in België moesten blijven voor de kinderen van Yves. Yves zit constant in ons hoofd, in alles wat we doen zien we Yves”.

Het einde van de ochtend stond in het teken van het horen van Christian en Jessie MANZANZA MAYIKANZI (broersen zus). Christian zat in de 2e metro die ontplofte en hij raakte ernstig gewond: “Ik zie de weerspiegeling van mijn gezicht en mijn handen die verbrand zijn in een spiegel”. Zijn dochter werd 3 maanden na de gebeurtenissen geboren.

Voor hem ontbreekt "één beklaagde, de Belgische staat die zich door nalatigheid medeplichtig heeft gemaakt. Vandaag heb ik het gevoel dat ik een hoofdstuk afsluit, ik wil me concentreren op mijn gezin, op mijn kinderen. Jessie nam vervolgens het woord om te verduidelijken dat, naar haar mening, geen enkele reactie van de beklaagden of hun verdediging kan verklaren of rechtvaardigen wat er die dag is gebeurd.

Na de pauze hoorde de rechtbank de getuigenis van de familieleden van Mélanie DEFIZE, die stierf in de metro toen ze 29 jaar oud was. Haar moeder, Marie-Andrée LEFER, sprak eerst, met grote emotie: “Ik had maar één wens, het was om in te storten en me door de wanhoop te laten overweldigen. De hersenen gaan in stand-by. Ik ging door alle stadia van rouw, woede, diep verdriet. Als moeder had ik het gevoel dat ik het beste deel van mezelf had verloren. Het is ondraaglijk voor mij om te weten dat ze zo'n wrede dood stierf in zo'n chaos van lijden zonder dat ik haar hand kon vasthouden. Mélanie had een hekel aan gewelddadige geluiden en slechte geuren en daarom is het voor haar moeder ondraaglijk om te denken dat ze stierf in deze voor haar gruwelijke omstandigheden.

Mélanie's broer, Thomas DEFIZE, beschreef zijn zus als een zachtaardige, gepassioneerde, begaafde persoon, bewoond door een honger naar leren. "Ik besefte dat ze weg was toen ik mijn hand op haar koude voorhoofd legde." De dood van zijn zus vernietigde zijn ouders en hij probeerde een steun voor hen te zijn. Hij kon niet instorten omdat hij twee maanden na de dood van zijn zus vader werd van een tweeling. Maar dat stelde de rouw alleen maar uit. Later kwam het allemaal aan de oppervlakte. Tegen de beklaagden wilde hij zeggen: “Ik ben verdrietig en boos, maar je zult mijn haat niet hebben, ik ben opgevoed met tolerantie. Dit is hoe ik mijn kinderen opvoed en zal blijven opvoeden. Er zal geen vergeving zijn, want het is niet aan mij om te vergeven, maar aan Mélanie, die er niet meer is om dat te doen. Om vergeving te krijgen, moet je eerst spijt betuigen. »

Hij besluit zijn getuigenis met het grafschrift van Mélanie: "Muziek is de enige religie die noch bedreigt noch belooft. ". De getuigenis van de familie werd overgenomen door Le Soir (FR).

De heer Cédric HUSTINX, de werkgever van Mélanie bij een klassieke platenmaatschappij, kon uitleggen dat hij de avond van 21 maart 2016 met haar had doorgebracht in de Octaves de la Musique en dat hij op de avond van 22 maart 2016 aanwezig zou zijn met haar de uitreiking van de Cécilia-prijs in de Munt. Voor hem "hebben ze een muzikant vermoord, maar ze hebben de muziek niet het zwijgen opgelegd", eraan toevoegend dat het voor hem onwetendheid was die tot barbarij leidde, dus onderwijs is belangrijk. Hij zei dat hij deel uitmaakte van de 3e kring van slachtoffers, namelijk vrienden, huisgenoten, collega's.

De laatste getuigenis van de dag was die van Mevrouw Anne-Sophie CLOQUET. Mevrouw CLOQUET zat in het 4e rijtuig van de metro die ontplofte. Ze had de gewoonte om in het middelste rijtuig in te sptappen, maar die ochtend voelde ze zich moe en stapte ze in het laatste rijtuig. Ze beschrijft een onadembare geur, ze stikte, met elke ademhaling een branderig gevoel... Ze had de indruk een oorlogsscène te beleven. Ze was bang dat er andere gewapende terroristen in de trein zouden stappen om geen overlevenden achter te laten: “Ik voel me een fictief personage in een oorlogsvideogame. We vorderden allemaal in het ritme als soldaten, als robots. Sommige slachtoffers hebben gaten in hun gezicht met spijkers. » Ze verwees naar het 'oplichterssyndroom' en beschreef zichzelf als een sterke overlever en geen slachtoffer.

Op het einde van de hoorzitting kon de herinnering aan Olivier DELESPESSE, die stierf in de metro in Maalbeek, worden opgeroepen door het moraliteitsonderzoek van Olivier's moeder en broer voor te lezen.

De volgende week

De volgende week stond ook in het teken van de getuigenissen van de burgerlijke partijen.

Ondersteuning en verdediging

V-Europe verleent steun aan elk slachtoffer van terrorisme dat daarom verzoekt. Elke dag is minstens één van onze coördinatoren aanwezig op de proef, in een opvallend wit jasje met het V-Europe-logo op de rug. Laat ze gerust weten dat u er bent als u dit wenst. Meer informatie over onze coördinatoren vindt u op de website van V-Europe, op volgend nummer: +32 10 86 79 98 of per e-mail: info@v-europe.org.

Wilt u verdedigd worden tijdens het proces? V-Europe heeft een groep van advocaten opgericht die de slachtoffers tijdens het proces verdedigen. Guillaume Lys, Nicolas Estienne, Adrien Masset en Sanne de Clerck bundelen hun krachten om u te verdedigen tijdens dit lange proces. Meer informatie hier of per e-mail naar 22-3@v-europe.org.

Uw mening is belangrijk voor ons!

Heeft u advies of opmerkingen om de nieuwsbrief te verbeteren? Aarzel niet om een e-mail te sturen naar Florian Jehin: florian.jehin@v-europe.org.